چند روزی از درگذشت خانم جمیله بی نیاز میگذرد و انچنان که باید و شاید در رسانه ها و البته صدا و سیما از این بانوی هنرمند و گوینده سالهای دهه شصت و هفتاد یاد نشد ، به همین دلیل و با توجه به چند سال همکاری که با ایشان داشته ام لازم دیدم به قدر اطلاع یادی از ایشان داشته باشم .
در سالهایی که مدیریت های مختلف واحدمرکزی خبر و سپس ریاست واحدمرکزی خبر( 1367 ) را بر عهده داشتم سرکار خانم بی نیاز بعنوان مترجم عربی در بخش مونیتورینگ صدای واحد مرکزی خبر فعالیت داشت . در همان سالها و در جریان جنگ تحمیلی یکی از فعالیت های او و همکاران اش کنترل رادیوی عراق و استخراج نام اسرای ایرانی در بند نظامیان بعثی از لابلای بخث ها . گفتگوها و گزارش های رادیوی مذکور بود . در آنزمان لیست اسامی و متن پیاده شده برنامه ها علاوه بر بهره برداری خبری در اختیار مراجع ذیربط از جمله سازمان هلال احمر گذاشته می شد .از جمله فعالیت های به یادماندنی خانم بی نیاز گویندگی برنامه معروف "بررسی رادیوهای بیگانه" بود . خانم بی نیاز حدود سه سال اجرای این برنامه پرطرفدار ان زمان را بر عهده داشت . برنامه ای که به افشای نیرنگ های تبلیغاتی دشمنان کشور و افشاگری برنامه های آنها می پرداخت و علاوه بر مخاطبان عادی ،عده زیادی از مسولان سیاسی نیز هرهفته موضوعات و مطالب برنامه را دنبال میکردند .
خانم بی نیاز علاوه بر این برنامه های متعددی از شعرخوانی و دکلمه را بعنوان قطعات شعر و موسیقی برای تلویزیون اجرا کرده است که برخی از انها به دفعات ازشبکه های مختلف سیما پخش شده است ، تسلط خانم بی نیاز به زبان عربی و فهم درست لغات فارسی همراه با صدای آرام و لحن صمیمی وی سبب شکل گیری برنامه های خوبی از این دست شده است .
برای خانم بی نیاز رحمت و مغفرت اللهی و برای خانواده محترم ایشان صبر و اجر مسلت میکنم .
صدمین یادداشت در تاریخ 21/10 /1391 و دویستمین یادداشت در تاریخ 26/2/13913 منتشر شد .
طی فعالیت این وبلاگ تعداد زیادی از مطالب بازدیدی بیش از 1000 بار داشته اند و تا امروز یادداشت " پیشکسوتان خبر سیما با بیش از 3800 بار بازدید پر بازدیدترین مطلب وب نوشت حاضر بوده است . همچنین یادداشت " گوینده ، " خرمشهر شهر خون آزاد شد . " مطلب پر بازدید دیگر است که 1600 بار مورد بازدید قرار گرفته است .مطلب " حسین نادری گوینده خبر " نیز تا این زمان بازدیدی بیش از 1350 بار داشته است .
طی فاصله زمانی نگاشتن دویستمین یادداشت تا سیصدمین یادداشت دوستان زیادی دیدگاه های سازنده خود را در بخش نظرات یا بصورت پیام خصوصی اعلام وابراز داشته اند که از همه این عزیزان تشکر و قدر دانی میکنم . لازم است از جناب آقای حامد بایرام زاده که همواره بانظرات سازنده خود حمایتگر تداوم این مجموعه بوده اند تشکر ویژه داشته باشم همچنین از جناب آقای مهدی معماریان صمیمانه تشکر میکنم که مطالب و مقالات تخصصی متعددی را برای انعکاس در این وبلاگ عرضه داشتند و تا کنون چند مورد از این مطالب منتشر و منعکس شده است .
امیدوارم این مجموعه همچنان مورد عنایت عزیزان فرهیخته و مجرب بویژه در حوزه فرهنگ و رسانه داشته باشد و از همراهی و راهنمایی عزیزان بهره بیشتری ببریم.
--حجیم بودن و عظیم بودن این رسانه دیگر نمیتواند یک عامل قدرت و اهرم مدیریت پیش برنده و توسعه دهنده باشد . همیشه زیادی جمعیت کارکنان بویژه بخش ناکارآمد نیروی انسانی که به دلایلی غیر اصولی و خارج از ضابطه وارد مجموعه شده اند باعث افت کیفیت و کندی روند امور یک سازمان میشود صدا و سیما نیز همواره درگیر این مشکل بوده است اما این معضل در شرایط تنگنای مالی وکمبود بودجه فشار مضاعفی بر مدیریت سازمان وارد میکند و اینک صدا و سیما دقیقا دچار همین شرایط است .
--زمانی شاید تا حدود دو دهه پیش ، انحصاری بودن صدا و سیما یک وجه قدرت به شمار میرفت . انحصار داشتن آن باعث قدرت و توان بالا وتسط این رسانه در حوزه های مختلف بود. هنوز زمان چندانی از عصر حاکمیت بلا منازع صدا و سیما در صحنه رسانه ای کشور نمیگذرد . بدلیل خاصیت انحصاری این رسانه بارها اتفاق افتاده بود که در کنفرانس های مطبوعاتی و رادیو تلویزیونی یک مسئول ، همه منتظر ورود خبرنگار صدا و سیما و صد البته دوربین مانده بودند . تا جایی که دفعات زیادی این نحوه عمل باعث اعتراض خبرنگاران دیگر رسانه ها بویژه رسانه های مکتوب شده بود . اینک باتغییر شرایط و تحولات هر روزه تکنولوژیهای ارتباطی و امکانات رسانه ای ،انحصار مورد اشاره بشدت مخدوش شده و توانایی دیگر رسانه ها افزایش یافته است .
--گروه های اجتماعی ، فضای مجازی و امکانات در دسترس شهروند خبرنگاران و مشارکت های مردی در امر اطلاع رسانی صورت مسئله را به میزان زیادی عوض کرده است . این تغییرات تا حدی است که امکان دارد گاهی یک خبرنگار صدا و سیما در برابر تاخیر یک مسئول یا برخورد نامناسب محافظان و همراهان یک وزیر یا دیگر مسئول دولتی حتی قبل از گلایه از طریق آنتن صدا و سیما ، اعتراضیه خود را از طریق فضای مجازی منعکس و منتشر کند . اینهمه تغییر در توانمندی رسانه های نوین قطعا کار برنامه ریزی و مدیریت متعادل برصدا و سیما را بسیار سخت می کند .
-- دسترسی روز افزون مردم به شبکه های ماهواره ای یکی دیگر از چالش های پیش روی مدیریت صدا و سیما ست . این چالش جدید نیست اما ارزان تر شدن تکنولوژی ماهواره برای صاحبان شبکه های ماهواره ای و امکانات جدید برای دسترسی سهل تر مردم چالش یادشده را جدی تر ساخته است .این چالش هم در گرایش و محتوای برنامه است و هم در زمان بندی پخش برنامه ها ، مثلا گاهی برنامه های سرگرم کننده و پر مخاطب تا ساعاتی بعد از نیمه شب ادامه می یابد .طبعا پخش برنامه در این محدوده زمانی چندان مطلوب مدیریت سازمان نیست ولی به جهت فعال بودن شبکه های مختلف ماهواره ای در این زمان ها ساعات مذکور در کنداکتور و جدول پخش قرار میگیرند .
--دستورالعملهای لازم الاجرا در صدا و سیما یا تشخیص های مدیریتی در بسیاری از موارد باب طبع مخاطبان نیست . نه اینکه در گذشته هیچوقت چنین نبوده است اما در سالهای اخیر تفاوت موجود در نیاز و خواست مخاطبان با خروجی تولیدات و پخش صدا و سیما بیشتر شده است . این نیز از چالش های موجود صدا و سیما در جذب مخاطبان و به دست آوردن اعتماد آنان است ..
--صدا و سیما در گذشته کمتر و طی یکی دوسال اخیر خیلی بیشتر به نقد عملکرد دیگر نهادها و بطور عمده دستگاه های اجرایی کشور پرداخته است . شیوه نقد جاری به دلیل همه جانبه نبودن و ثابت نبودن آن در طول مدیریتهای صدا و سیما چندان مورد اقبالقرار نگرفته است . به دو دلیل یکی کم سابقه بودن در گذشته بنحوی که مخاطبان طی هشت سال مدیریت دولت های هشتم و نهم چنین نقدهایی را از رسانه ملی ندیده و نشنیده اند دیگر اینکه نقدها و بررسی ها در مورد سایر ارکان حاکمیتی وجود ندارد مثلا در مورد عملکرد اجزای مختلف قوه قضائیه ، کارکرد و مشکلات آنها مردم برنامه یا بررسی و نقادی خاصی نمی بینند و نمیشنوند .
--ضعف شدید دیگری که در مدیریت صدا و سیما وجود دارد نفد ناپذیری و اصولا نبودن نقد در خصوص عملکرد این رسانه عظیم و حجیم ملی است .مشخص است که در حال در کشور حاضرهیچ رسانه ای در حد واندازه این رسانه فراگیردر حال رقابت با صدا و سیما نیست که در شرایطی هم تراز و برابرآنرا نقد کند .شاید به همین دلیل گاهی کوچکترین اشتباه در این رسانه مورد نقد کاربران در فضای مجازی قرار میگیرد.
-- با وجود تولید و پخش روزانه هزاران دقیقه برنامه در صدا و سیما هیچ برنامه موثری توسط خود رسانه تدارک دیده نشده است تا در محیط مناسب با حضورکارشناسان امر و مشارکت مردم و بدون دخالت دست اندرکاران برنامه ها ، برنامه ریزیها و مدیریت ارشد صدا و سیما نقد شود .شاید این عبارت و تاکید زیادی دمکراتیک یا شعاری بنظر آید ، ولی بزعم مخاطبان اگر قرار باشد همه دستگاهی عمومی و ملی نقد و بررسی شوند که امری بسیار پسندیده و اصلاح کننده است باید صدا سیما هم خود در این گردونه قرار گیرد و برنامه ها ، برنامه ریزیها و کارکرد مدیریت صدا و سیما در برنامه های مناسب و توسط کارشناسان مجرب، بی طرف و منصف مورد نقد و بررسی قرار گیرد.
منتشرشده در روزنامه ایران ، چهارشنبه 29 اردیبهشت 1395 شماره 6216