دُرج

وب نوشت سعید فانیان

دُرج

وب نوشت سعید فانیان

کم رنگی منافع عمومی در رسانه ها

 چون منافع ملی یک اصطلاح جا افتاده و مشخص سیاسی است از منافع عمومی نام می برم ،منافعی که فراتر از منافع چند نفر ،یک حزب و یک جناح است . متاسفانه سالهاست که غالب رسانه های ما محور اصلی حرکتشان مناغع حزبی و جناحی است . مشکل از همینچا شروع میشود .وقتی مشی یک رسانه حفظ منافع باندی ،بخشی و جناحی تحت هر شراطی است نمی توان انتظار داشت که آن رسانه همواره و الزاما بر محور حق حرکت کند ، واقعیت ها را بازگو کند و برای رسیدن به حقیقت منافع محدود و زود گذر را اساس کار قرار ندهد . بدون اینکه قصد نقد همه رسانه ها را داشته باشیم  باید گفت به راستی هر کدام از ما چند روزنامه ، مجله حتی برنامه رادیو تلویزیونی را می شناسیم که همواره منافع عامه مردم و منافع ملی را مد نظر داشته اند حتی اگر به ضرر آن رسانه باشد .همه ما تا بحال چند بار برای نشر نظرات مخالفان و منتقدان خود حاضر بوده ایم، کدام رسانه را سراغ دارید که چنین کرده باشد .
متاسفانه گاهی حتی در نقل و چگونگی پرداختن به اخبار مرگ و درگذشت افراد هم در رسانه ها  خط کشی های خطی و جناحی تاثیر گذار بوده است یا این رسانه ها حتی از درج اخبار تایید شده و گزارش های درست اما در مجموع منفی برای منافع خود پرهیز می کنند .طبعا این چنین رفتاری با توجه به لزوم سعه صدر و نقد پذیری رسانه ها برای توسعه و پیشرفت مانع مراودات سازنده و توسعه جامعه میشود . تا زمانی که رسانه های ما آمادگی تحمل دیدگاه های متنوع ، متفاوت و گاه مخالف را نداشته باشند نخواهند توانست در ساختن کشور و توسعه جامعه به سمت شکوفایی و خودباوری ، همدلی و سازندگی نقش تعیین کننده ای ایفا کنند .

نقش فعلی سیما در تبلیغ افراد

 موقعیت انحصاری تلویزیون در کشور ما  باعث شده است که با وجود تغییر و تحولات رسانه ای در سالهای اخیر همچنان نقش آن در معروفیت و شهرت افراد کم نظیر باشد . بر اساس همین واقعیت است که بسیاری از جوانان و آنانکه جویای نام هستند همواره در پی رسیدن و دستیابی به این جعبه جادو بوده و هستند با این حال چند نکته  در این خصوص قابل ذکر و یادآوری است :

۱- با اینکه تلویزیون در کشورمان همچنان نقشی پر رنگ دارد بویژه در تبلیغات سیاسی و چهره سازی در جامعه اما این نقش به شکل سابق و در حد گذشته نیست چون رسانه های دیگری چون خبرگزاری ها ، روزنامه ها ، فضای مجازی و انواع شبکه های اجتماعی در سالهای اخیر با تنوع و تعدد حضور خود بسیاری از چهارچوب های قبلی را دگرگون کرده اند .

 ۲ - این یک واقعیت است که مثلا هنر پیشه ای که در تله فیلم ها و سریال های تلویزیونی حضور داشته است بیش از آنهایی که صرفا در تآتر و سینما هستند بین مردم شناخته شده و معروف اند با این وجود شخصیت های فرهنگی و حتی هنری متعددی در جامعه داریم که یا اصلا در تلویزیون ظاهر نشده یا بندرت ظاهر میشوند اما گاهی بیشتر از آنهایی که بطور دایم در تلویزیون هستند شهرت دارند  طبغا این اشتهار از طریق دیگر رسانه ها ایجاد شده است .

 ۳-دسترسی صاحبان سرمایه و فعالان اقتصاد و صنعت در سالهای اخیر به دلیل تلاش تلویزیون برای درآمد زایی خیلی گسترده و البته آسان شده است قبلا چنین ساز و کاری وجود نداشت .

 ۴- تلویزیون با همه توانایی و جایگاهی که دارد بر خلاف یک دهه پیش انحصارش درحوزه های خبر ،تبلیغات، همچنن چهره سازی شکسته شده است  .


تبلیغات تکراری و تکرار تبلیغات

 اگر پیگیر تبلیغات مورد استفاده صدا و سیما باشید یا وقت کنید برای چند ساعت شنونده و ناظر شیکه های مختلف بشوید  خواهید دید که علاوه برتغییراتی چون افزایش حجم و مدت بسته های تبلیغات بازرگانی  و آگهی های تجاری در رادیو و تلویزیون طی چند سال اخیر شاهد دو ویژگی در این موضوع هستیم : تبلیغات تکراری و تکرار تبلیغات

عمده تبلیغات موجود بویژه تبلیغات تلویزیونی کپی و تقلید از تبلیغات موجود در شبکه های مختلف تلویزیون های خارجی است شاید صرف الگو گیری مشکل چندانی نداشته باشد مشروط یراینکه کاملا بومی سازی شود و با فرهنگ ، هنر و زندگی اجتماعی مردم ما نزدیک و همخوانی داشته باشد . متاسانه موارد متعددی وجود دارند که چنین ویژگی های در تولید و ساخت آنها رعایت نشده است . در گذشته شاید چنین برداشت ها و تقلید ها به دلیل نبود دسترسی های آسان ، امکانات فضای مجازی و محدودیت های موجود محسوس نبود اما اینک دسترسی بسیاری از کاربران حتی نسبت به مدیران و برنامه ریزان سریعتر و وسیع تر است و تقلیدهای خام ، دوباره کاریها و عدم انطباق با شرایط فرهنگی و اجتماعی بیش از پیش خود نمایی می کند.

 در بعد دیگر تکرار های فراوان در پخش تبلیغات و آگهی های بازرگانی گاه ذائقه و مشام هر مخاطب ، بیننده و شنونده را تلخ و نامطلوب می سازد . فرض بگیرید یک بیننده در هنگام پخش یک سریال یا فیلم سینمائی بسته های تبلیغی و بازرگانی را قبل ، حین پخش و بعد از برنامه می بیند و بعضا درهرکدام  از نوبت های پخش نیز این اتفاق تکرار میشود  به عبارتی طی حدود بازه زمانی چهل و پنج دقیقه مخاطب شش یا هشت بار یا بیشتر تبلیغی را می بیند یا نظیر آنرا در رادیو می شنود. واقعا باید از این بیننده یا شنونده چه انتظاری داشته باشیم ؟ تاثیر پذیری و واکنش مثبت ، اقناع یا پس زدن ، قطعا کمتر کسی از روند ذکرشده حس مثبت و سازنده ای خواهد داشت حتی اگر رسانه برای مدتی به اهداف بازرگانی و درآمدزایی خود برسد .