دُرج

وب نوشت سعید فانیان

دُرج

وب نوشت سعید فانیان

سال 94 متفاوت از بعد تاثیرگذاریهای رسانه ای

 روزهای پایان سال 1394 را پشت سر میگذاریم . در رسانه های خارجی و داخلی بنابریک سنت قدیمی به مرور بر مهمترین تحولات سیاسی ، اجتماعی و اقتصادی جامعه هدف می پردازند. اتفاقات ، اقدامات شاخص ، حوادث ، توفیقات و ناکامی های بزرگ مورد بررسی قرار میگیرند . در ایران مبنای این بررسی ها سال هجری شمسی و در اکثر کشورها حتی بسیاری از کشورهای مسلمان سال میلادی است .  این سنت حسنه رسانه ای را به ویژه در رسانه های مکتوب و خبرگزاریها به دلیل ماندگاری مطلب ها و امکان دستری آسان به آرشیو آنها برای مخاطبان ،خاصه کارشناسان بسیار سازنده میدانم اما در اینجا قصد یا حتی امکان این بررسی ها را ندارم، تنها در بعدکلان  رسانه ای به چند شاخص کلی اشاره میکنم  :                                                                                                                       

  - اوج گیری فضای مجازی ، دسترسی وسیع تر آحاد مردم به امکانات و برنامه های اینترنتی                                

 -بهره گیری هوشمند گروه ها و جناح های سیاسی از فضای مجازی بویژه طی انتخابات سراسری دهمین دوره مجلس شورای اسلامی و پنجمین دوره مجلس خبرگان رهبری همراه با خویشتنداری و پختگی بیشتر نسبت به گذشته

  -کم رنگ شدن و کم اثر تر شدن صدا و سیما بعنوان رسانه فراگیر رسمی در تاثیرگزاریها و معادلات سیاسی همچنین کم رنگتر شدن اثرگذاری رسانه های فارسی زبان مخالف در خارج از کشور

 -علنی شدن اختلاف نظر مابین صدا و سیما و دولت و اعلام گلایه های طرفین نسبت به یکدیگر

  -پر رنگ تر شدن انتقادات برنامه های مختلف صدا و سیما نسبت به مجموعه دولت بنحوی که حجم و   وسعت این برنامه ها نسبت به دولت های قبل بسیار بیشتر و در عین حال اشکارتر است .علاوه بربرنامه   ها  طی سال 94 این رویه در رسانه مکتوب صدا و سیما یعنی روزنامه جام جم نیز بخوبی هویدا و قابل  اندازه گیری و مقایسه با قبل است .

-البته دولت نیزدر سال 1394 تلاش کرد تا علاوه بر استفاده خبر رسانی های رسمی از طریق صدا و سیما از  سایر رسانه های همسو مانند تعدادی از روزنامه ها ، خبرگزاری ها و سایت های خبری استفاده کند .همچنان که قبل از این گفتیم بهره گیری دولت و حامیان آن از فضای مجازی برای بیان اخبار و دیدگاه های مورد نظر نیز در سال 94 جدی تر و وسیع تر از پیش شد .

شور و نشاط سیاسی در جامعه

  حاصل  انتخابات  مجلس دهم و خبرگان پنجم فارغ از نتیجه کمی و امار و ارقام مربوط به آنها بنوعی بود که جناح های اصلی فعال در معادلات سیاسی جاری هرکدام خود را پیروز دانستند و این یعنی نوعی تعادل و توازن در معادلات سیاسی موجود، علاوه بر این میزان مشارکت ،تحرک جناح های مختلف سیاسی و در مجموع برگزاری مناسب انتخابات باعث بروز و ظهور نوعی  شور و هیجان سیاسی در کشور شده است .
بعد از مدتها بسیاری از جوانها در ستادهای انتخاباتی با هیجان و مشتاقانه به فعالیت های انتخاباتی پرداختند و علاوه بر فضای رسمی رسانه های کشور که حجم زیادی از ظرفیت خود را در اختیار انتخابات گذاشتند . فضای مجازی شاهد رویکردی بسیار فعال ، نوگرایی ها ، ابتکارات و تنوع در تولیدات و انعکاس آنها در قالب تلگرام ،واتس اپ، اینستاگرام ، سایت های تبلیغاتی و سایر امکانات رسانه ای قابل دسترس برای مردم بود . با وجود اینکه در انتخابات اخیرآثار شیوه های قبلی تبلیغات مثل نصب بنر ، چاپ پوستر ،چسباندن عکس ها ، نوشته ها ، طرح ها و بیانیه ها بر در و دیوار شهرها خود نمایی میکرد ، حجم تولید ترانه ، کلیپ و انواع تبلیغات تولیدی که در فضای مجازی بروز و ظهور داشت کم نظیر بود و سرآغاز دوران جدیدی از شیوه های تبلیغاتی و تاثیرگذاری گروه های اجتماعی را نوید میداد .

عقب ماندن رسانه های رسمی از مردم

  شور و نشاطی که در جریان انتخابات دهمین دوره مجلس شورای اسلامی و پنجمین دوره مجلس خبرگان بین آحاد مردم کشورمان پدید آمده بود ،بیش از آنکه مدیون و مرهون رسانه های رسمی باشد تحت تاثیر گروه های اجتماعی و فضای مجازی بود . رسانه های رسمی معمولا در بیان ضرورت و اهمیت مشارکت تبلیغات خوبی دارند اما بیش از این هرچه تبلیغ میکنند نوعی خط دادن و رهنمود دادن سیاسی و جناحی را تداعی میکنند و این وضعیت باعث مقاومت و عکس العمل منفی در مردم میشوند .
 در انتخابات اخیر سهم تبلیغی هنرمندان و شخصیت های مستقل سیاسی و فرهنگی در نوع رای و گرایش سیاسی مردم تاثیر گذار و تعیین کننده بود، برخلاف تاثیر گذاری رسانه های رسمی بویژه رسانه ملی ، البته صدا و سیما هم تلاش کرد تا مشی و جهت گیری سیاسی خود را درتحلیل هاو لایه های درونی پیام ها اعمال کند . در هر صورت با توجه به تداوم شیوه های سنتی تبلیغات سیاسی و از سویی وسعت گرفتن فضای مجازی و تبلیغات چهره های مستقل آنچه که محسوس و ملموس است هر روز رسانه های رسمی بیشتر از پیش از حرکت مردم  عقب می مانند .آمارحدود بیست و پنج میلیون کاربر و عضو تلگرام ر ایران و داشتن یکی از بالا ترین رکوردهای بهره برداری از ین نرم افزارنشاندهنده آغاز تاثیرگزاریهای بیشتراین شیوه در اینده مشارکت سیاسی و اجتماعی مردم ما است .