دُرج

وب نوشت سعید فانیان

دُرج

وب نوشت سعید فانیان

شبکه ای شاهنشاهی تر از شاه

 شـبکه فارسی زبان من و تو از سال ۱۳۸۸ در لـندن راه اندازی شـده است . این شـبکه اوایل کار خود تلاش داشـت با پخش برنامه های مسـتند و متنوع خود را غیـر سـیاسـی جلوه دهد ،با بـکـار گـیری مجریان جوان و کم تجربه، گمنام و بی عقبه سیاسـی شـناخته شده  ســعی در تقویت این ذهنیت داشت .حتی به دلیل برخوردار نبودن از عناصر فعال و متخصص در حوزه خبر، شبکه من و تو از ابتدا بر خـلاف معـمول تلویزیون های حرفه ای به پخـش اخبار ضبط شده پرداخته است  .  البته این شـبکه  به مرور بر موضع گـیری های مخـالف خود افزوده و هر روز بیش تر از پیـش بر حـمایت و جـانبداری از فرهنگ شـاهنشاهی از نـگاه خود تاکیـد می ورزد، چنـدان که اگر خود شـاه هم زنده شـود از انـعکاس این همه بی دینی، لاقیـدی و لاییک بودن جـامعه ایران در دوران حـاکمیتش تعجب و اعتراض میکند. 
اینکه شبکه ای با کمک و حمایت حکومت پادشاهی بریتانیا بر مشی و فرهنگ پادشاهی تاکید کند تعجب آور نیست ولی اینکه در نقل و توصیف دوره شاه یا نقل و نقد جامعه امروز هیچ کجا اسمی از خدا و پیامبر نیست یا در زندگی مردم نشانی از دین وجود ندارد عجیب است، مگر اینکه مدیران و برنامه ریزان اصلی شبکه علاوه بر نادیده گرفتن  شواهد و مستندات فراوان و غیر قابل انکار در جامعه ایران آنزمان بر این اعتقاد باشند که شاه مطلوب و محبوب آنها نیز سراسر عمر دروغگو و ریا کار بوده است .چون عکس ،فیلم و مستندات زیادی وجود دارد مبنی بر این که در سرتاسر دوران پادشاهی ،محمد رضا تلاش دارد تا خود را همرنگ مردم مسلمان و یا در ظاهر حد اقل احترام دارنده دین و آیین مردم کشور معرفی کند ، تمام محرم ها چند روزی در مسجد سپهسالار (شهید مطهری )روضه خوانی داشته است که هنوز اخبار و مستنداتش قابل دسترس است .عکس های مختلفی شاه را در حال نماز، احرام  ،حج و زیارت نشان میدهد. باید گفت رفتارهای مذکور شاه و عکس ها و اسناد باقی مانده از وی طی دوران حاکمیتش  اگر نشاندهنده باور او نباشد یا همه از سر دروع و تظاهر بوده است. یا از روی ترس از مردم و یا احترام به باورهای مذهبی مردم کشور ،هرچه بود ه است این نکات نشان میدهد که در آنزمان باور و تجلی فرهنگ اسلامی مردم آنقدر  گسترده بوده است که شاه امکان نادیده انگاشتنش را نداشته است .با همه اینها برنامه ریزان و برنامه سازان این شبکه ماهواره ای غیر سیاسی بی طرف و مستقل ؟ تا کنون از همه چیز گفته اند ، از مظاهر غربی رو به افزایش در آنزمان یا کوچکترین نشانه ها و حرکات در این مسیر نیز نگذشته اند اما هیچگاه از حال و هوای فرهنگی و اجتماعی عامه مردم آنروزگار سخنی به میان نیاورده و  نمی آورند  ، از تبلور اخلاق اسلامی و ایرانی ، مدارا و میهمان داری، حضور  و نقش مساجد در زندگی مردم  ،قدرت حوزه های علمیه ،فعالیت پایگاه های مذهبی ، همه و همه که علیرغم  میل  نظام سیاسی حاکم به عنوان واقعیت وجود داشته است .                                                                     
بدون تردید غربگرایی شاه و تلاش  او برای پرورش رفتارهای غربی توسط حکومت  مشی و نقشه راه  حکومت پهلوی بوده است و از ابتدای حاکمیت رضا شاه در این مسیر جهت گیری شده است  اما مگر میشود صرفا با نشان دادن چند عکس روی مجله یا نقل یک نشریه چند صد نسخه تیراژ ی واقعیت های عمومی و میلیونی جامعه آنروزگار را که بسیاری از ناظران و پژوهشگران لمس کرده اند نادیده گرفت و صرفا با هدف نقد و مخالفت با حاکمیت موجود در ایران یا نقل برخی مشکلات موجود برای نسلی که آن دوران را تجربه نکرده است تصویری کاملا یک جانبه و بدور از واقعیت نشان داد .مشکلات در جامعه امروز ایران وجود دارد و نقد منصفانه نیز می تواند برای پیشرفت و توسعه جامعه سازنده باشد ولی اینها هیچکدام دلیل و توجیه کننده یکجانبه نگری، قلب واقعیت و عدم رعایت انصاف در نقل گذشته نمی شود .البته این یادداشت تنها اشاره ای است به یک واقعیت قلب شده ، بحث بیشتر در این موضوع و بررسی جوانب دیگر را به زمانی دیگر و یادداشتی دیگر موکول میکنم .                          

معدل منفی اخبار کشورهای اسلامی در رسانه های جهان و ایران

با وجود تفاوت نگاه به مسایل سیاسی و عقیدتی در شرق و غرب ، اروپا و آمریکا ، هند و روسیه و حتی ایران معدل اخبار مربوط به مسلمانان در رسانه های گوشه و کنار جهان منفی است . فارغ از اینکه اخبار مربوط در تلویزیون ایران با توضیح و نقد و نقل مظلومیت مسلمانان و ستیزه جویی مخالفین آنها همراه است، آنچه که ما و دیگران  از مسلمانان و سرزمین های اسلامی پخش میکنیم در محدوده آیتم هایی چون گروگان گیری ، انفجار ، کشتار ،فقر فلاکت  و امثال آنهاخلاصه میشود .

 ترسیم این چهره همانطور که در اخبار جهانی جلوه میکند حتما بخشی از واقعیت جهان اسلام و مشکلات و گرفتاری های است که گریبان مسلمانان را گرفته است ولی آیا در مصر ، عراق ،افغانستان و پاکستان طی ساهای گذشته زندگی جاری نبوده است، آنها دانشگاه و پژوهشگاه مرکزعلمی  ندارند؟ از مبادلات اقتصادی ، گردشگری، تولیدات ،ابتکارات و . . خبری نیست ؟ البته منکر درگیری ها ناملایمات و گرفتاریهای مردم بویژه طی سالهای اخیر نیستیم . اما قبل از این زمان نیز از اخبار مثبت و امیدوارکننده اثری نبوده است.آیا این روند منتقی و متعادل است ؟

 متاسفانه صدا و سیمای ما نیز با همه توجه و تعهدی که به انعکاس اخبار و دفاع از مسلمانان دارد در همین مسیر گرفتار شده است و از همان خبرهای تولیدی خبرگزاریهای بین المللی استفاده میکند ، حال با اضافه کردن نظر خود یا از زبان خبرنگار خود با لحنی دیگر ، آیا ما نیز در چنبره همان خط خبری جهانی گرفتار نشده ایم ؟

در کشورهای اسلامی تاکنون رسانه های قوی و با انگیزه در حوزه بین الملل و حتی سطح ملی فعال نبوده اند ، طبعا رسانه های بین امللی نیز هیچگاه انگیزه سازنده برای کشورهای اسلامی یا مناطق مسلمان نشین جهان نداشته اند. حد اقل شایسته است در صدا و سیما علاوه بر اخبار نارسایی های جهان اسلام و کشورهای همسایه از زندگی روزمره مردم ، فرهنگ ،آداب و رسوم و توفیقات آنها نیز خبر و گزارش تهیه و پخش شود تا روال خسته کننده و یکنواخت موجود قدری متعادل شود .

روز خبرنگار

روزخبرنگار فرصتی است تا اصحاب رسانه بویژه خبرنگاران قدری هم به خود بپردازند به مسولیت ها ،اختیارات ،شرایط کاری ،تمرین تحمل دیدگاه های متفاوت و انجام رسالت اصلی برای اطلاع رسانی و آگاه سازی جامعه، بدون تردید درحوزه خبر و خبر رسانی کشور نیز همانند خیلی از حوزه های دیگر کمبود های فراوانی وجود دارد، برخی از کمبودها به کارگزاران و برنامه ریزان در سطح کلان بر میگردد ولی برخی از این نقایص و کمبودها نیز به مجموعه صنفی تخصصی ،و فرهنگ کاری و تعامل موجود بر میگردد البته دولت ، مسولان و برنامه ریزان می توانند در این زمینه پشتیبان و حمایت کننده باشند.

 یکی از نقایص موجود کمبود فضای نقد کارشناسی خبر و خبر رسانی است . مگر چند مرکز و محفل تخصصی مستمر برای بحث و نقد و بررسی کارشناسی وجود دارد،چه میزان نشست و گفتگو در این زمینه موجود است ،چقدر امکان تقویت این نگاه وجود دارد تا چه حد امکان تحمل دیدگاه ها بین خبرنگاران بعنوان پیش قراولان آگاهی جامعه بالا رفته است. متاسفانه برخوردهای کارشناسی نیز در اکثر موارد تحت نظر و تاثیر جدال های جناحی و منافع گروهی این روزنامه و آن سایت قراردارند  . 

 امیدواریم بهسازی شرایط موجود که همه در نا مساعد بودن آن اقرار دارند با کمک مسولان و برنامه ریزان ذیربط و فعالیت و محوریت خبرنگاران صورت گیرد . دست باز بودن خبرنگار برای سوال ، نقد و اطلاع رسانی صحیح بدون تردید می تواند از عوامل بسیار مهم توسعه و پیشرفت کشور باشد .

خبرنگاری قبل از اینکه یک شغل و حرفه باشد یک دغدغه شیرین و مسولیت اجتماعی تاثیر گذار است .