طی ماه رمضان سال جاری شاهد پخش سه سریال جدید از یادها رفته ( شبکه یک ) دلدار ( شبکه دو ) و برادرجان ( شبکه سه ) بودیم . زمان بندی و کنداکتور پخش برنامه های سیما بنحوی بود که از اولین دقایق افطار امکان دیده شدن هرسه سریال چسبیده و پشت سرهم برای مخاطبان فراهم بود، ضمن اینکه چند شبکه دیگر هم باز پخش برخی از سریالهای قبلی را در دستور کار خود قرار داده بودند ، امسال ضمن انکه هم همانند بیشتر سالهای اخیر شاهد تولید و پخش سریالی مفرح یا با مضامین طنز اجتماعی نبودیم ، در سریالها شاهد صحنه های متعدد خشونت ، شکنجه ، قتل و نمایش ابراز تنفر بودیم . عجیب است که بارها کارشناسان و مدیران تلویزیون در برنامه ها از نیاز جامعه بر شادی ، نشاط ، آرامش و پرهیز از خشونت تاکید میکنند ، از لزوم ترویج فرهنگ گذشت و عفو و مدا را میگوند اما در برنامه های تولیدی از قبل برنامه ریزی شده و طراحی و کنترل شده در همه مراحل تولید و نهایتا نظارت پخش شاهد بیشترین تعداد نمایش خشونت و صحنه های متعدد و خسته کننده آزار جسمی و نزاع و درگیری فیزیکی بودیم . بدیهی است که هرسه سریال را بطور کامل ندیدم ولی آن مقدار که موفق به تماشا شدم ، مملو از نمایش خشونت و درگیری بود . در سریال برادرجان شاهد درگیرهای فیزیکی ، ناسزا گویی ها و انتقام گیریهای متعدد بودیم . حد اقل در دو صحنه مختلف شاهد پاشیدن نفت و یا ماده قابل اشتعال دیگر به منزل مسکونی و به آتش کشیدن آن ها بعنوان راهی برای انتقام بودیم . نمیگویم که چنین صحنه هایی در زندگی جاری مردم در جامعه پیش نمی آید ولی تنها در چند قسمت از یک سریال سه مرتبه به آتش کشیدن منازل برای انتقام گرفتن قطعا زیاده روی است . از آن گذشته نمایش مکرر سهولت این نوع انتقام یعنی ریختن نفت و انداختن کبریت می تواند لااقل برای تعدادی نوجوان ولو اندک تحریک کننده و بدآموز باشد .
در سریال از یاد رفته ها نیز شاهد صحنه های متعدد به دار کشیدن، شکنجه کردن و البته قتل های متعدد بودیم . برخی از صحنه های شکنجه و به دار اویختن بسیار طولانی ، کشدار و تلخ بود ، اگر اینگونه صحنه ها برای نقل قصه و به پیش بردن داستان آن ضروری بود لااقل میشد از مدت نمایش این بخش ها حتی المقدور کاست ، بدتر از این ها صحنه های متعدد تیر اندازی و قتل با اسلحه شخصی بود که در برخی از صحنه ها تداعی فیلم های وسترن میکرد .
در گذشته تلویزیون دستور العمل هایی داشت مبنی بر منع به تصویر کشیدن و نمایش خشونت و آزار جسمی و قتل ، بعید است آن چهارچوب ها منقضی و منتفی شده باشد ولی آنچه به نمایش درآمد آزار دهنده و خسته کننده بود .
آنچه بیان شد نقد نمایش میزان خشونت و کم شدن لطافت و آرامش بخشی در سریالهای اخیر تلویزیون بود و نه نقد کل داستان ها ، اتفاقا داستان های سریال های سالجاری کمابیش کشش و جذابیت داستانی لازم برای بیننده داشت . اکثر بازیها قابل قبول و برخی از جمله بازی استاد نصیریان قابل تقدیر بودند.
بخش زیادی از اخبار موجود در رسانه ها بویژه رسانه های مردمی و فضای مجازی به خبرهای منفی ، تلخ ، و نگران کننده اختصاص دارد ، سوال این است که واقعا حجم خبرهای منفی در جامعه آنچنان که بطور کلی بنظر میرسد مثلا نسبت به سی سال پیش چندین برابر شده است ؟
آمار و ارقام دقیق را طبعا نهاد ها و سازمان های مسول دارند اما آنچه که میخواهم مورد توجه و تاکید قرار دهم نقش آفرینی گسترده ، سریع و تاثیر گذار فضای مجازی است ، امکانی که اینک کمابیش در دسترس تمامی افراد بالغ جامعه قرار دارد و قبل از هر رسانه و وسیع تر از رسانه های رسمی به نقل و نشر اخبار ،پخش تصاویر خبری و انعکاس کلیپ های صوتی می پردازند .
شیوه های جدید نشر اخبار رویداد ها حتی ، رادیو و تلویزیون را نیز به لحاظ سرعت و وسعت عمل پشت سر گذاشته و در بسیاری از موارد این رسانه ها را نیز تحت تاثیرقرارداده یا دنباله رو خود ساخته است . علاوه بر حدود دو برابر شدن جمعیت کشور طی سه دهه اخیر که با خود افزایش تعداد رخدادها را نیز بدنبال دارد پهنه و ازادی عمل بیشتر فضای مجازی نسبت به رسانه های رسمی باعث نقل و نقد شدن رویدادها از کوچک و بزرگ شده است ،
روزنامه ها و سایر اشکال اطلاع رسانی مکتوب و کاغذی که تقریبا حداقل در شکل و فرمت قبلی آخرین سالهای حیات خود را سپری میکنند و یارای رقابت در عرصه خبری ندارند سال ها پیش نیز تنها مجاز به نشر اخباری بودند که توسط سازمان های ذیربط تایید شده و بطور رسمی در اختیار آنها قرار میگرفت، منظور اینکه سالها پیش نیز گرچه حجم رویدادهایی مثل جرم و جنایت انعکاس کمتری داشت ، با این وجود همه خبرها اجازه نشر نمی یافتند . اما حالا وضع به نحوی شده که علاوه بر توسعه بسیار وسیع شهروند خبرنگاری خبرنگاران در برخی موارد قبل از تشکیل پرونده و ورود نهادهای قضایی با مجرم یا بعبارت بهتر متهم یا مظنون گفتگو میکنند و منتظر دریافت اجازه و سلسله مراتب نهادهای مرتبط نمی مانند .