دُرج

وب نوشت سعید فانیان

دُرج

وب نوشت سعید فانیان

پروفسور یحیی کمالی پور مسافر دهکده جهانی

  آقای دکتر یحیی کمالی پور مدیر مرکز مطالعات جهانی ،بنیان گذار و مدیر انجمن ارتباطات جهانی و موسس و سردبیر مجله مدیا گلوبال ( رسانه های جهانی ) با سابقه حدود سه دهه تدریس ،تالیف ،سخنرانی و حضور در مجامع و محافل ذیربط علمی و دانشگاهی را کمتر کسی از دانشگاهیان و دانش پژوهان حوزه ارتباطات و روابط عمومی نمی شناسد . طی سال های دهه هشتاد تا کنون کتاب ها و آثار متعددی از ایشان ترجمه و چاپ شده است . کتاب مسافر دهکده جهانی  که به شرح زندگانی   وی می پردازد  در نیمه دوم سال ۱۳۹۰به همت خانم نگین حسینی انتشار یافته است . 

شرح زندگی پرفراز و نشیب و تلاش بی وقفه او از کودکی و سالهای ابتدای تحصیل در روستای خیرآباد  راور کرمان واقع در حاشیه کویر لوت تا استادی و ریاست گروه ارتباطات دانشگاه پوردو کلومیت آمریکا ، شرح تلاش ها، سخت کوشی ها ،ناملایمات و فشارهای روانی و تبلیغاتی آنروزگار در آمریکا و ناگواری های زندگی خانوادگی تحت تاثیر تبلیغات شدید ضد ایرانی آن زمان آمریکا در عین حال موفقیت های علمی و دانشگاهی  آقای کمالی پور در  آمریکا و سپس سایر کشورها  و بیان صادقانه هرکدام از این فراز و فرودها از زبان وی کتاب را بسیار خواندنی و دلچسب ساخته است .

  این کتاب در حالی که خواندنی و شرح مستندی از تلاش های بی وقفه یک هموظن ایرانی برای پیدا کردن جای پا و نام و نشانی در حوزه علم و معرفت به ویژه حوزه مطالعاتی و علم نوین ارتباطات است ، خواننده را با فضای فرهنگی و اجتماعی جامعه ایران در سالهای دهه سی و چهل شمسی بخوبی آشنا میکند.همچنین چون ترقی و پیشرفت این استاد در آمریکا همزمان با اوج جریانات انقلاب اسلامی و پس جنگ تحمیلی ،تهاجم تبلیغات غرب علیه ایران و فضاسازیهایی چون نوشته شدن کتاب ضد ایرانی'' بدون دخترم هرگز'' توسط خانم بتی محمودی و نیز تهیه و پخش فیلمی بر اساس همین کتاب و پخش آن در سراسر آمریکاست . فضای سنگین آزار دهنده ناشی از تبلیغات بی وقفه علیه ایران بر زندگی شخصی کسانی چون دکتر کمالی پور در کتاب کاملاقابل لمس است .

 بدون تردید استاد کمالی پور در حال حاضر یکی از پز افتخارترین و موفق ترین استادان ایرانی بلکه استادان ارتباطات و روابط عمومی در سطخ جهان است.  دکتر کمالی پور را در سال های ۱۳۸۵ ، ۸۶ در ایران ملاقات کرده و با وی   یکبار  در مرکز تحقیقات صدا و سیما گفتگو کردم  و یکبار نیز با دعوت از وی  و حضورش در جمع مدیران و کارشناسان شبکه جهانی جام جم که مدیریت آنرا  بر عهده داشتم  از تجربیات ،نکات کاربردی،و دیدگاه های علمی ایشان بهره بردیم .

یکی از نکاتی که دکتر کمالی پور در مجموعه رسانه ای ما بر آن تاکید داشت که هر رسانه باید به مزیت های خاص خودبرای مخاطب توجه کند و انرا سرلوحه برنامه های خود قرار دهد ، مثلا تاکید داشت که مزیت شبکه جام جم در ایران برای مخاطبانش تهیه و پخش برنامه هایی است که  سایر شبکه های فارسی زبان در دسترس مخاطبان امکان تهیه و پخش آن ندارند ، مثلا شرایط و حال و هوای زندگی در ایران ، سراغ گرفتن از مفاخر و بزرگان حوزه های مختلف که در قید حیات هستند ، آداب ، رسوم و فولکر مردم . . در عوض از شبکه های خارج شاید برنامه هایی چون موسیقی ، دیدنی های کشورها . زندگی امروزی آنها ، فیلم های مطرح در جهان و . . جلب توجه کند و مزیت آنها محسوب شود.

 تجربیات ارزنده، روحیه آرام ، پر کاری و سخت کوشی استاد هم در شرج زندگی و متن کتاب  ( مسافر دهکده جهانی ) و هم در رفتار و مواجهه  علمی وی مشخص و برای دانش پژوهان بویژه دانشجویان علوم ارتباطات و روابط عمومی آموزنده و قابل استفاده است  .  

نسیم طنز و تبسم در سیما

شبکه نسیم پس از تمهیدات و برنامه ریزی های اولیه شروع بکار کرد . اینکه صدا و سیما به این نتیچه رسیده است که جامعه فعلی کشور نیاز به شبکه ای مستقل با رویکرد شادی و نشاط دارد  گام مهمی است ، امیدواریم که هم این شبکه بتواند نقشی سازنده در نشاط بخشی و شادی در جامعه ایفا کند و هم در چینش برنامه های سایر شبکه ها سهم شادی و سرگرمی افزایش یابد . واقعیت این است که با وجود زحمات زیادی که در سالهای اخیر برای افزایش شبکه ها کشیده شده است به میزان این افزایش  قدرت انتخاب مخاطبان افزایش نیافتاده است به دلیل اینکه هم پوشانی برنامه ها زیاد است به این معنی که یک برنامه مناسب مستند را هم شبکه تخصصی مستند پخش میکند هم سایر شبکه ها ، یک فیلم سینمایی خریداری شده را یکی از شبکه های سراسری ،شبکه های نمایشی و شبکه های برونورزی نیز پخش میکنند که این موضوع فی نفسه جای اشکال و ایراد ندارد اما وقتی همه این شبکه ها برای برنامه های نمایشی خود اعم از فیلم سینمایی ، سریال و تله فیلم طی سال چندین نوبت تکرار برای پخش نیز می گذارند از مطلوبیت برنامه ها کاسته می شود و دایره انتخابهای مردم نیز به همین میزان محدود میشود.

 طبعا با راه اندازی شبکه ای که به طنز و سرگرمی می پردازد باید امیدوار بود که در کنار پخش برنامه های منتخب قبلی تولیدات جدید نیز ارایه شود و برای برنامه های نو گروه های باذوق و خلاق جدیدی نیز پا به عرصه تولید بگذارند . واقعیت این است که در یک دهه اخیر ما شاهد تولد گروه جدید طنز در تلویزیون نبوده ایم در چند سال اخیر تنها برنامه خنده بازار با تلاش آقای شبخیز از تهیه کنندگان و برنامه سازان قدیمی تلویزیون و تیم همکار او در نبود گروه های دیگر و فعالیت نداشتن گروه های طنز موفق سالهای پیش تلاش داشته اند تا حرکت طنز متوقف نشود که از این بابت کار آنها قابل تقدیر است اما برای تلویزیون با شبکه های متعدد این میزان تلاش بسیار کمتر از نیاز جامعه و توانایی سیما بوده است.

 اینک که سیما به طنز و شادی به عنوان یک ضرورت توجه جدی نشان داده است قطعا در کنار برنامه سازان موفق سالهای گذشته برای شبکه های موجود و شبکه تازه تاسیس نسیم نیاز به حضور و خودنمایی گروه های جدید از جوانان با ذوق و با انگیزه برای کارهای جدید است امیدواریم این حرکت با موفقیت به پیش رود و در همه اوقات مخاطبان سیما انتخابی از طنز و شادی و سرگرمی را در دسترس خود داشته باشند.

ضرورت بازنگری در سیاست های پخش شبکه های صدا و سیما

 سرعت توسعه ارتباطات و تغییرات رسانه ای در جهان به حدی بالاست که دستورالعمل ها ،سیاست های پخش و چگونگی توجه به مخاطبان نیاز به تجدید نظر و بازبینی سریع دارد . بدون تردید علاوه بر افکار و طرح های محتوایی ، تکنولوژی نیز به سهم خود بر این روند تاثیر می گذارد. امکاناتی که هم اینک مخاطبان برای توجه ، تعقیب ، پیگیری و  بازبینی برنامه ها دارند تا چندی پیش از آرزوهای دست نیافتنی بشمار میرفتند ، 

گرچه در گذشته بلارقیب بودن و انحصاری بودن از امتیازات خاص صدا و سیما در برابر رسانه های دیگر به شمار میرفت اما اینک تعدد بیش از حد شبکه های ماهواره ای فارسی زبان  و بهره مندی مردم از امکانات اینترنت و فضای مجازی در کشور با وجود برخی محدودیت ها ، تصور قدیمی بلارقیب بودن صدا و سیما و یکه تاز بودن آنرا مخدوش کرده است .  البته صدا و سیما طی سال های اخیر در کنار سرمایه گذاری فراوان کمی برای راه اندازی شبکه های جدید رادیویی و تلویزیونی تلاش کرده است تا نوآوری هایی نیز در ارایه برنامه ها و جذب مخاطبان بوجود آورد ولی ناگفته پیداست که در این کارزار رسانه ای در سطح جهان با نوآوری ها ، خلاقیت ها و ارایه برنامه های پر جاذبه بویژه برای جوانان موقعیت رسانه هایی همانند صدا و سیمای کشورمان که در شرایط خاصی قرار دارد سخت میشود و در این شرایط بیشتر از همیشه به نوآوری و بهره گیری از شیوه های نوین جهت نزدیکی به مخاطب و جلب بیش از پیش مخاطب نیاز دارد رسانه های رقیب که اینک تعدادشان کم نیست از هر شیوه و طرح جذابی برای جلب نظر مخاطب بهره میگیرند . لذا با حفظ ارزش ها و چهارچوب های  اخلاقی،در نتیجه  راهی جز قبول حضور رقیبی با دست بازتر از برخی جهات، در انداختن طرح های نو و در پیش گرفتن  شیوه های جاذب  وجود ندارد . 

یادآوری این نکات از آنروزست که هر روز بر دامنه تداخل ، تزاحم و مسابقه جذب مخاطب توسط شبکه های ماهواره ای مختلف و فضای مجازی افزوده میشود و برای حفظ و گسترش مخاطب لاجرم به نگاه های نو و جذب عوامل خوشفکر و با انگیزه و تولیدات فاخر بیش از پیش نیاز است تعدد شبکه ها یک راه برای تنوع بخشی است مشروط بر اینکه تداخل موضوعی و تشابه در پخش نداشته و هرکدام شاکله یک شبکه کامل را داشته باشند. در این صورت میتوان امیدوار بود که به  ازای هرکدام از شبکه ها مخاطبان ویژه و پایداری وجود دارند .