نقدی بر برنامه نقد سیما
پس از طرح انتقادات گسترده از افول محتوای ارزشی و اخلاقی سریال پایتخت شش نسبت به سیرسالیان گذشته سریال ، مدیریت سیما در پایان پخش پانزده قسمت از آن ،برنامه ای نقدگونه با حضور کارگردان ، مشاور و ناظر محتوایی سریال ، مجری سابق برنامه هفت سیما و دو میهمان بعنوان کارشناس و منتقد برگزار کرد. این برنامه حدود سه ساعت در دو بخش ، پخش شد و شرکت کنندگان تلاش کردند انتقادات مطرح شده نسبت به مجموعه نمایشی مذکور را پاسخ دهند . در مورد برخی مطالب مطرح شده در این برنامه نکاتی قابل ذکر و یادآوری است .
-- اینکه در برنامه گفته میشود ، مجموعه به پایان نرسیده و باید چند قسمت یا قسمت های بعدی ساخته ، پخش و قضاوت شود ، اما سیما در این زمان به ضرورت بررسی و پاسخگویی رسیده ، در مجموع نشان از پذیرش انتقادات فروان در فضای عمومی جامعه و رسانه ای کشور و تلاش برای رفع و رجوع آن و اقدامی مثبت است .
--متاسفانه پاسخ به سوالات و انتقادات مطروحه غالبا قوی و اقناع کننده نبود ، اینکه در برابر طرح ایرادات بجای پاسخ دقیق مورد به مورد به ذکر برخی از دیالوگ ها مثبت دیگرپرداخته شودکافی و رافع ایرادات نیست .
-- باور کنیم که برای ارزیابی صرفا بر شمردن و ذکر آمار و میزان مخاطب بدون در نظر گرفتن سایر جوانب کافی نیست . موقعیت زمانی نمایش ، پخش سریال های رقیب اگر در زمان پخش وجود داشته است ،عامل مهم میزان رضایت مخاطبان ،میزان تحقق اهداف پیش بینی شده برنامه ریزان سیما بابت تولید و هزینه بالایی که برای آن صرف شده است .این نکات در مجموع می تواندجایگاه مجموعه نمایشی را مشخص کند. این موارد معمولا دراستانداردهای ارزیابی سیما نیز وجود دارند .
--شاید در زمان تماشای مجموعه نمایشی، از شوخی آن لحظه ، حتی ناسزایی که نثار شخصیتی از داستان میشود ، لبخندی بر لب برخی از تماشاگران بنشیند ، ولی یادمان باشد که بیننده ها، عمدتا تحصیلکرده و دارای دسترسی به رسانه های دیگر ،اهل تفکر ، بررسی و مقایسه هستند و نوعا برنامه ها را کلی ارزیابی و مقایسه میکنند .
-- بررسی چگونگی و کیفیت بازی هرکدام از بازیگران ، نقد ساختاری سریال ،شکالات احتمالی در مراحل تولید،تصویر برداری ، تدوین ، صداگذاری ، موسیقی و سایر نکات فنی و هنری سریال موضوع دیگری است که در این یادداشت مد نظر نیستند . جنبه مورد توجه ما محتوا و مدیریت محتوایی است که صرفا در اختیار و مسولیت سلسله مراتب مدیران سیما است .
-- غالب شخصیت های سریال در سری شش، نسبت به قبل ،بدرفتار ، مشکل دار تر و کوچکترها نسبت به بزرگتر ها بی ادب تر شده بودند .آنچه که بیننده ها هرشب از شبکه یک سیما دیدند،سرشار از رفتارهای بی ادبانه ، توهین ، قاچاق موادمخدر ، دو به همزنی و خیانت در امانت بود. اینکه صرفا گفته شود این موارد در یک مجموعه طنز مطرح شده ، بزرگنمایی شده و باید درک شود که جایگاه طنز این اقتضایات را دارد ولی در جایی دیگر یکسری دیالوگ ها برشمرده شوند که مثبت هستند و بار ارزشی دارند ،کفایت نمیکند چون قاعده پیش گفته که مجموعه طنز است ، لابد شامل همه مجموعه باید بشود .
-- صدا و سیما معمولا نسبت به نادیده گرفتن موازین اخلاقی ، رفتاری حساسیت نشان میدهد، عملکرد برخی مسولان را زیر ذره بین گذاشته و نقد میکند . چه اشکالی دارد ، با وسعت دید بیشتر و پاسخگویی بهتر به نقد عملکرد های خود نیز بپردازد وبر مبنای متر و مکیال خود، آنجایی که لازم است رسما و علنا عذرخواهی بکند .
-- در لابلای بحث و نقد اشکلات پیش آمده در سریال ، تعریضی هم به نقد ملایم وزیر ارشاد از سریال شد و بجای توجه به محتوای بیان شده ، عملکرد وزارتخانه او مورد نقد تند قرار گرفت . اینکه تعدادی از فیلم های سینمایی دارای اشکالاتی هستند، ایراد واردی است ، اما باید گفت شما که این برنامه را به اصطلاح برای نقد و پاسخگویی به ایرادات مطرح شده به عملکرد سیما تدارک دیده اید ،بهتر نیست از این فرصت پیش آمده به احسن وجه برای اقناع مردم استفاده شود ، سینما که در سال حدود صد فیلم تولید میکند و به همین میزان برنامه در نقد و بررسی آن در شبکه های مختلف تولید میشود و اتفاقا منتقدینی مستقل و بدون رودر بایستی برای آن برنامه ها دعوت میشوند و حتی گاه بدون حضور منتقدان در برنامه های مختلف مورد عنایت قرار میگیرند .
-- گاهی مسولان تلویزیون جایگاه عمومی ، انحصاری و فراگیر سیما و بودجه عام آن از خزانه عمومی کشور را فراموش میکنند ودر مقایسه یا به طعنه از سینمای محدود و کم رمق کشور یاد میکنند که کاملا بی تناسب است ، میزان تولیدات اندک، تعداد تماشاگران محدود ، بودجه بسیارکم حمایتی ، تولیدات مستقل ، تماشاگران انتخاب کننده و همه مختصاتی که در مورد سینما بطور اعم و سینمای کشورمان خاص تر وجود دارد، این دو حوزه را دربسیاری از جنبه ها غیر قابل مقایسه می سازد ،برای همین است که تلویزیون به دلیل استاندارد های سختگیرانه تر ، ارزشی تر و با توجه به مخاطب بودن خانواده ها با وجود نیاز به فیلم سینمایی تنها تعداد بسیارکمی از فیلم های تولیدی را انتخاب و خریداری و آنهم با ممیزی های مجدد خود پخش میکند .
-- در روزهای پخش سریال در چند مورد برخی بازیگران دو سه دیالوگ حذف شده قبل از پخش را بعنوان سانسور عنوان و آنها را در فضای مجازی منعکس کردند ، قبلا چنین رفتارهای نقدگونه یا اعتراضی در سینما و توسط سازندگان مستقل اتفاق افتاده بود، ولی در سیما این اتفاق کم نظیر بود ، سیما بهتر بود و بهتر است بعنوان تولید کننده ، سفارش دهنده ، تصویب کننده، تامین کننده بودجه و پخش کننده ،بطور شفاف موضع خود را نسبت به این موضوع مشخص کند ،بسیار نیکو و شایسته خواهد بود. اگر سیما در شفاف سازی صورت هزینه ها و پرداخت دستمزدها، چهارچوب قراردادها ، محدوده مسولیت و حقوق عوامل سریال ها هم پیشقدم شود، این رویه بخوبی میتواند در اطلاع رسانی شفاف همه دستگاه های فعال ملی و با بودجه عمومی سازنده و الگو باشد . .
--در برنامه اشاره ای گذرا به سکانس شبه سکسی و کپی شده از یک فیلم فارسی قبل از انقلاب شد و بسرعت از آن گذشتند و به هیچوچه حق مطلب ادا نشد ، مدیریت تلویزیون کلاه خود را قاضی کند ،بر اساس معیارهای اعلامی خود، آیا اگر چنین اتفاقی در یک فیلم کم بیننده و غیر معروف میافتاد به همین نحو و با بی اهمیتی از آن میگذشتند ؟، تلویزیون که کلی سلسله مراتب طرح ، تصویب ، نظارت بر ساخت و نظارت بر پخش دارد ، لا اقل بهتر است مدیران اصلی و عوامل ذیربط رسما از این سهل انگاری عذرخواهی کنند.و در قبال سایرین که رسانه در اختیار ندارند با سعه صدر بیشتری برخورد کنند .
منتشر شده در خبرگزاری جمهوری اسلامی ( ایرنا ) ۲۴ فروردین ماه ۱۳۹۹
