دُرج

وب نوشت سعید فانیان

دُرج

وب نوشت سعید فانیان

مسلم اول شه مردان علی

  همه شاعران پارسی گو کمابیش  در مدح و منقبت مولا علی ( ع ) شعر سروده اند و شاید بتوان گفت معروفترین شعر نزد مردم  ما ، غزل معروف (علی ای همای رحمت ) از شاعر معاصر مرحوم شهریار است .

  اما در در اینجا بخشی از شعر بسیار زیبا و کمتر بیان شده اقبال لاهوری شاعر پارسی گوی پاکستانی را می آورم :

 

   مسلم اول شه مردان علی              عشق را سرمایه ایمان علی 

   از ولای دودمانش  زنده ام                 در جهان مثل گهر تابنده ام 

   نرگسم  وارفته ی نظاره ام                 در خیابانش چو بو  آواره ام 

   زمزم ارجوشد زخاک من ازاوست      می اگر ریزد زخاک من از اوست 

   خاکم و از مهر او  آیینه ام                 می توان دیدن نوا در سینه ام

   مرسل حق کرد نامش بوتراب           حق یدااله خواند در ام الکتاب

  هرکه دانای رموز زندگی است           سر اسمای علی داند که چست 

  . . .

 توسل و افتخار به پیروی از امیرمومنان علی (ع ) از دیرباز در نثر و نظم حکیمان و شاعران این مرز و بوم بوده است فردوسی (شاعر قرن چهارم هجری ) درشعر و هجونامه ای که گفته اند برای محمود غزنوی ساخته  و فرستاده است در چند بیتی که مختصر آن را در اینجا میآورم میگوید :

   منم بنده اهل بیت نبی                  ستاینده خاک پاک وصی 

   من از مهر این هردو شه نگذرم         اگر تیغ شه بگذرد از سرم

   نترسم که دارم ز روشن دلی            به دل مهر جان نبی و علی

روز مادر

  سالهاست که در کشورمان روز ولادت حضرت زهرا (س) بنام و عنوان روز مادر انتخاب شده است . روز مادر را به مادران  دیروز ،امروز و فردا تبریک میگویم و آرزو میکنم که همه فرزندان همیشه حرمت دار و قدر شناس مقام مادر باشند . تمامی شاعران بنام پارسی گو ی اعم از قدما و معاصران در مورد مادر و پاسداشت او شعر سروده اند و از او تجلیل کرده اند  . شاید معروفترین حکایتی که در این باره  خوانده ایم حکایت سعدی در باب ششم گلستان  است که می نویسد :

 وقتی به جهل جوانی بانک بر مادر زدم دل آزرده به کنجی نشست و گریان همی گفت مگر خردی فراموش کردی که درشتی میکنی ؟

     چه خوش گفت زالی به فرزند خویش        چو دیدش پلنگ افکن و پیلتن

     گر از عهد خردیت  یاد  آمدی                    که بیچاره بودی در آغوش من

     نکردی  در  این روز بر من جفا                  که تو شیر مردی و من پیر زن 

مرحوم شهریار هم شعر معروف و پر احساسی دارد در مورد مادر که در سوگ از دست دادن مادرش سروده با عنوان ؛ ای وای مادرم ؛ در این شعر شهریار حضور همواره مادر را در جای جای زندگی و گوشه گوشه خانه و محیط خود توصیف میکند از جمله توصیف به غایت زیبای او در مورد حضور مادر و پرستاریش حتی پس از مرگ:

   آهسته باز از بغل پله ها گذشت        در فکر آش و سبزی بیمار خویش بود

   اما گرفته دور و برش هاله سیاه       او مرده است و باز پرستار حال ماست

   و معروفترین شعری که همه در باره مادر خوانده ایم شعر ایرج میرزاست ،شعر ؛ گویند مرا چو زاد مادر ؛ و البته  لطیف ترین شعر مادر  نیز از ایرج میرزاست در شعری که داستان پسر  عاشق  و سنگدلی را حکایت میکند که   : 

        داد معشوقه به عاشق پیغام           که کند مادر تو با من جنگ               و بقول ایرج میرزا   :           عاشق بی خرد ناهنجار     نه بل آن فاسق بی عصمت و ننگ     حرمت مادری از یاد ببرد            خیره از باده و ننگ          و در نتیجه پسر عاشق در حالت خشم و باده  گساری سینه مادر را میدرد و قلب او را برای معشوقش می برد اما در راه به زمین میخورد و در آن حال ، عاطفه  و محبت مادری باعث میشود که قلب جدا شده مادر نگرانی اش را برای  فرزند  ابراز کند .

   دید کز آن دل آغشته به خون                          آید آهسته برون این  آهنگ

   آه دست پسرم  یافت خراش                          آه پای پسرم خورد به سنگ

 

دکتر احمد جاوید استاد زبان و ادبیات فارسی


  از مرحوم استاد احمد جاوید که در سال ۱۳۸۱در شهر لندن و دور از وطن و زادگاه خود کابل درگذشت آنچنانکه شایسته  یک عمر  تلاش وی در حوزه زبان و ادبیات فارسی است یاد نشده است به همین دلیل لازم دیدم در حدشناخت خود از این استاد بیشتر یاد کنم :

 در سال ۱۳۷۷ که بعنوان مدیر نمایندگی صدا و سیما در لندن حضور داشتم فرصتی پیش آمد تا از نزدیک با این استاد ملاقاتهایی داشته باشم و از زبان وی بیشتر با زندگی و فعالیت هایش آشنا شوم  بویژه که به اتفاق آقای حمید خیرالدین تهیه کننده و کارگردان ،آقای دکتربهمن امانی و دکتر سلمان صفوی به منزل وی در لندن رفتیم و طی چند ساعت حضور با وی به گفتگو پرداختیم . طبق گفته دکتر جاوید وی اولین دانشجوی غیر ایرانی دوره دکتری ادبیات فارسی دانشگاه تهران بوده است و از استادان صاحب نامی چون علی اکبر دهخدا،جلال الدین همایی و سعید نفیسی در آن دوره بهره برده است. دکتر جاوید رساله دکتری خود را در مورد شاهنامه فردوسی نوشته بود و تا سالهای بعد همواره تحقیقات خود را در مورد شاهنامه دنبال کرده و مقالات متعددی در این زمینه ارایه داده است . علاقه دکترجاوید به فردوسی و شاهنامه تا حدی بود که نام چهار فرزند خود را از میان اسامی شخصیت های شاهنامه انتخاب کرده بود . دکتر احمد جاوید آنچنان که خود می گفت به مدت سیزده (۱۳ ) سال ریاست دانشگاه کابل را بر عهده داشته است. استاد جاوید در سالهای پایانی حکومت نجیب الله در افغانستان کشورش را ترک کرده و به انگلستان رفته بود . جاوید طی سالهای حضور در انگلیس علاوه بر حضور در مجالس و محافل ادب  فارسی کتاب های متعددی نیز به رشته تحریر درآورد .از جمله کتاب های وی میتوان از "مدارا و مروت در فرهنگ فارسی"، "رایحه صلح درفرهنگ ما" و نوروز خوش آیین ،  نام برد .