چندی پیش فرصتی فراهم شد تا کتاب خاطرات تاج الملوک(ملکه پهلوی ) همسر رضاشاه و مادر محمدرضا شاه را بخوانم این گفتگو پس از حدود سی سال در ایران منتشر شده است و با اینکه گوینده در سن بالای هشتاد بوده است با این همه حاوی یادآوری ها و نکات بسیار جالبی از دوران پنجاه و هفت ساله حاکمیت پهلوی است .در این گفتگوها خانم تاج الملوک بخوبی نقش خود و خانواده اش را در رشد و ارتقائ رضا خان یاد آور میشود و با وجود یادآوری بیسوادی رضای قزاق از آموزش های رضا شصت تیر ،رضا میرپنج ، سردار سپه (مراحل ترقی رضاخان ) و بالاخره رضا پهلوی توسط علی اصغر خان حکمت ،تقی زاده و محمد علی فروغی میگوید و تاکید میکند که وی استعداد فراگیری خوبی داشته است ابتدا خواندن بعد نوشتن و سپس تاریخ ایران و جهان را به روایت افراد مذکور می آموزد.
تاج الملوک اطلاعات و حافظه خوبی از جدود شش دهه حاکمیت پهلوی دارد از خاطرات دیدار با استالین در تهران تا خاطرات شخصی رضاشاه و شخصیت های دوره پهلوی ،او در ابتدای گفتگو تاکید داردکه به درخواست نوه اش رضا پهلوی بنا ندارد راجع به فرح سخنی بگوید ولی یکی دو جا گرچه کوتاه اساس نگاه خود را بر ملا میکند و او را بی ریشه و بی اصل و نسب میخواند و بخشی از خرابی های دوران شاه را متوجه فرح و دار و دسته او میداند ،بلند پایه ترین شخصیت های نظامی و امنیتی دوران شاه یعنی سرلشگرعباس قره باغی و ارتشبد نعمت اله نصیری رئیس ساواک را عباس پشکل و نعمت خرگردن میخواند . . . .تاج الملوک در جایی میگوید روزی محمد رضا نزد وی مطرح میکند که اجازه می دهید برای فرح که مادر ولیعهد شده است عنوان ملکه را برگزینیم و تاج الملوک میگوید هرگز چون این عنوان را فقط شایسته خودش می داند کسیکه به گفته خودش بیست سال همسر پادشاه بوده است و سی و هفت سال مادر پادشاه ، علاوه برنگاه متفاوت تاج الملوک به سایرین نکته قابل تامل این است که به گفته گفتگو کنندگان وتنظیم کنندگان کتاب، اندکی بعد از مصاحبه در سال 1358 وی در نیویورک فوت میکند ،فردی که به گفته خودش 57 سال ملکه ایران بود بعد از دو ماه از فوت و زمانی که کسی پیگیر دفن او نمیشود بدون حضور وابستکان بصورت گمنام و در مجموعه بی خانمان ها و بی نام و نشان ها توسط شهرداری نیویورک در گوشه ای دفن میشود .
انتشار کتاب امنیت ملی و دیپلماسی هسته ای هم به لحاظ موضوع و محتوای کتاب و هم به لحاظ زمان و مقطع مورد بر رسی و نیز مقطع انتشار در نوع خود طی سالهای اخیر کم نظیر بوده است .طبعا این کتاب بنابر ملاحظات و مباحث مطروحه اگر از سوی نویسنده ای دیگر و بنابر روال موجود نوشته می شد و در نوبت دریافت مجوز چاپ و انتشار قرار میگرفت یا بکلی اجازه انتشار نمی یافت یا زمان قابل توجهی را برای رسیدن به بازار نشر از سر می گذراند اما اینکه کتابی چاپ شود که موضوع آن از موضوعات مهم روز باشد و در صحنه کشور تداوم داشته باشد و هم تعدادی از شخصیت های مطرح آن همچنان بازیگران صحنه سیاست باشند تازگی دارد و اینها همه سبب اقبال بیشتر مخاطب شده و می شود .
بدون تردید آقای دکتر روحانی از معدود افرادی است که در سطح ملی برای سالهای متوالی مسئول و دست اندر کار امنیت ملی و تاثیر گذار در سیاست خارجی بوده است و بصورت ملموس در این حوزه کار کرده است . آقای روحانی طی سالها مدیریت خود توجه کافی به تبلیغ مواضع و توضیح و تبین مسائل مرتبط داشت ونشست ها و جلسات متعدد و متنوعی را با قشرهای مختلف فرهنگی ، سیاسی و رسانه ای برگزار کرد که به تناسب کار و مسئولیت رسانه ای طی سالهای گذشته چند نوبت شاهد گفتگو و تبیین دیدگاه های کارشناسی از سوی و ی بوده ام .میتوان گفت تالیف این کتاب نیز ادامه همان مشی روشنگری و توضیح و تبین سیاست ها و عملکردهاست با این تفاوت که این بار بدلیل انتقادات و هجمه تبلیغاتی به تیم هسته ای با مسئولیت و مدیریت آقای روحانی ،انگیزه نویسنده بیشتر پاسخگویی ، رفع اتهام و شبه زدایی است بر همین اساس نیز نحوه پرداختن به موضوعات ، پاسخ به سوالات و تاکید بر شفافیت عملکردهای گذشته همچنین شراکت همه مسئولین عالیرتبه کشور دراتخاذ سیاست های راهبردی و دیپلماسی هسته ای است .البته با وجود اینکه نقش آقای روحانی در اقدامات ، مذاکرات و راهبرد هسته ای کشور نقشی کلیدی بوده است این نقد بر نوشته ها و روایات هسته ای ایشان وارد است که موقع بیان دستآوردها سهم شخص خود را بسیار بر جسته میکند و ازسهم دیگران جز در مواردی نادر سخنی به میان نمی آورد ولی در مقام پاسخگویی به انتقادات و شبهات سهم همه بخوبی برشمرده می شود و یا موضوع موکول به تصمیمات جمعی وسیاست های کلی نظام در آن مقطع میشود با این وجود تالیف کتاب امنیت ملی و سیاست هسته ای گامی مثبت و اقدامی موثر در بیان سیاست های جاری در سطح ملی و آشنا کردن مردم با تصمیم سازی ها و سیاست ها ی اجرایی کشور است .
براساس آنچه که گفته شد در خصوص کتاب امنیت ملی و دیپلماسی هسته ای تالیف دکتر حسن روحانی نکات و ملاحظاتی را قابل ذکر می دانم :
1- تالیف کتاب امنیت ملی از جوانب مختلف در نوع خود کاری نو و ابتکاری تاثیر گذار است.
2 -تاکنون در کشور ما خاطرات سیاسی با زمان و فاصله ای حداقل بیست ساله نگاشته می شدند و این اولین باری است که با فاصله زمانی حدود شش ساله خاطرات سیاسی امنیتی در سطح ملی انعکاس میابد .
3 -کتاب بخوبی فضای سیاسی داخلی و خارجی مرتبط با ایران را بویژه در نیمه اول دهه هشتاد منعکس می کند .
4- شرح چگونگی تصمیم سازی ها و تصمیم گیری ها در کتاب بخوبی نحوه تصمیم گیری و جایگاه نهادهای تصمیم گیر اعم از رهبری ، ریاست جمهوری ،مجلس و شورای عالی امنیت ملی را در جمهوری اسلامی ایران را مشخص می سازد
5- کتاب طبعا می تواند یکی از منابع مهم مطالعاتی پیرامون امنیت ملی و سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران باشد .