اولین خبرگزاری بنام خبرگزاری هاواس در سال ۱۸۳۲ میلادی در پاریس تاسیس شد و چند دهه بعد به خبرگزاری فرانسه AFP ) AGENCE FRANCE PRESS )تیدیل شد ، رویترز ( REUTERS ) نیز در سال۱۸۵۱ شروع به فعالیت کرد.
در ابتدا عمده اهداف خبرگزاریها اقتصادی بود ، برای اطلاع رسانی به تجار و سرمایه داران و فراهم کردن خوراک اطلاعاتی و خبری چند روزنامه فعال آن روزگار، این به معنای بی توجهی آنها به سایر جنبه های سیاسی و تبلیغی نبود بلکه تمرکز در ابتدا به اقتصاد و تجارت بود و با شکل گیری روزنامه های بیشتر و پس از آن رادیو و بعدا تلویزیون فعالیت خبرگزاریها به یک نیاز و ضرورت تبدیل شد . پس از دو خبرگزاری مذکور خبرگزاری آمریکای آسوشیتدپرس (ASSOCIATED PRESS (AP در اواخر قرن نوزده میلادی و سپس خبرگزاری یونایتدپرس (UNITED PRESS INTERNATIONAI ( UPI دراوایل قرن بیستم فعالیت خود را آغاز کردند در چند دهه اخیر خبرگزاریهای بین المللی فرانس پرس ، آسوشیتدپرس ، یونایتد پرس و رویترز و به عبارتی چهار غول خبری معروف جهان ( THE BIG FOUR ) بر جریان اخبار جهانی مسلط بوده اند و همچنان این سلطه حفظ شده است .ضمنا خبرگزاریهای مذکور دارای بیشترین تعداد مشترکین در کشورهای خود نیز می باشند .در دوران دو قطبی جهان و تا قبل از فروپاشی شوروی خبرگزاری تاس نیز بعنوان پنجمین خبرگزاری جهانی معروف بود گرچه این خبرگزاری به لحاظ حجم و میزان فغالیت خبری در ردیف سایرین نبود ولی انحصارش در کشورهای بلوک شرق این خبرگزاری را با اهمیت ساخته بود .
نکته مهم در جریان اخبار و اطلاعات در جهان حفظ سهم بیشتر و دست بالای قدرت های فاتح جنگ جهانی دوم ( متفقین ) و متحدان غربی آنها بوده است ، البته در این میان ظهور غول های خبری همانند CNN یا گسترش فعالیت های بنگاه سخن پراکنی BBC نیز اتفاق افتاده است . در قطب غربی صاحبان رسانه های پر قدرت کشورهایی چون آلمان و ژاپن نیز دارای امکانات قابل توجهی می باشند ولی آنها حتی در درون مجموعه غرب نیز قابلیت رقابت و مانور زیادی در مقابل قدرت های برتر ندارند .
پیدایش و درخشش برخی شبکه های ماهواره همچون الجزیره نیز پدیده ای قابل توجه بوده است اما به هیچ وجه بر تقسیم بندی های قبلی و جریان عمومی اخبار در و توازن بخشی به جریان خبری جهان تاثیری جدی نداشته اند ،
اتفاقی قابل ذکر دیگری که با عنایت به توسعه تکنولوژی اطلاعات افتاده است ، مجهز شدن خبرگزاریهای بین المللی و منطقه ای به امکانات جدید و بکارگیری روبه افزایش آنهاست ، اینک تمامی خبرگزاریها به توانمندی چند رسانه ای ( مولتی مدیا ) مجهز شده اند ، خبرگزاریها دیگر محدود به اخبار مکتوب ، و شکل اولیه خود و صرفا بهره گیری از بانک و آرشیو عکس برای مخاطبین و مراجعین نیستند بلکه تولیدات و فایل های صوتی همچنین گزارش های تولیدی تصویری خود را در بسته های کوتاه و حرفه ای در اختیار مخاطبین عام و کاربران خاص و حرفه ای قرار میدهند و به تغذیه مستمر شبکه های تلویزیونی می پردازند ، همچنین خبر گزاریهای فعال علاوه بر تامین نیاز رسانه های مشترک خود از طریق خروجی فعال و آنلاین خود بطور لحظه ای کلیه مخاطبان را مستقیما هدف گرفته و تحت پوشش دارند .
در نگاهی به فضای عمومی رسانه های عمومی کشور طی سالیان اخیر یک ویژگی کلی بر فضای این حوزه فکری ، اجتماعی و انسانی قابل تشخیص است و آن رعایت نشدن انصاف در نظر دادن و رعایت نکردن تعادل در عمل ، البته به بهانه ها و تحت شعارهای مختلف، این موضوع پدیده ای جدید نیست ولی بدون تردید رویه ای مخرب و نا امید کننده است که می توان آنها را یکی از دلایل و عوامل عمده کندی رشد آزاد اندیشی و بحث و نقد سازنده در جامعه دانست .
متاسفانه طی این سالها کمتر رسانه ای پیدا شده است که بدور از وابستگی های جناحی و منافع حزبی با سعه صدر و تحمل لازم به انعکاس نظرات مردم یا نقد عملکردها بپردازد . این رویه کمابیش جاری است و تصحیح و ترمیم آن نیاز به اندکی تامل و تمرکز بر اهداف و منافع ملی کشور دارد. اینکه در مراجعه به یک روزنامه یا سایت خبری یا رسانه عمومی صرفا با دیدگاه های مورد خواست آن رسانه مواجه میشوی ، در بخش تلفن های مردم یا نامه ها و پیام ها و پیامک های رسیده فقط با آندسته دیدگاه ها و درخواست هایی مواجه میشوی که با دیدگاه و تفکر سیاسی، رسانه آنهم رسانه همگانی و فراگیر همخوانی دارد از عجایب روزگار است . عجیب از این که انگار مردم بطور صد در صد بر اساس دسته بندی های سیاسی و جناحی حتی مشکلات و در خواست های غیر سیاسی خود را مطرح میکنند. واقعا نباید فکر کرد که تا به این درجه تقسیم بندی کردن مردم در حوزه های اجتماعی و سیاسی کار شایسه و سازنده ای نیست و همینکه نام رسانه ای عام و فراگیر شد باید منافع ملی کشور و مصالح عمومی جامعه را در نظر بگیرد . حتی یک راننده تاکسی که در سطح شهر مسافرکشی میکند با وجود اینکه مالکیت خودرو از آن شخص راننده و هزینه های آ ن به پای اوست به لحاظ عام بودن کارش و عمومی بودن نقلیه اش حق اعمال سلیقه شخصی در ساعات حضور سرنشین را ندارد ، در غیر اینصورت بلافاصله با اعتراض مراجعین و سرنشینان مواجه میشود . بحث از مقطع یا دولت خاصی نیست بحث از یک روند چندین و چند ساله است که همواره تلاش دارد مردم را به سمت تقسیم بندی های موهوم حتی در امور همگانی و عام اجتماعی سوق دهد و این همان چیزی است که محمل بسیاری از توجیهات و بی توجهی ها به منافع ملی و بی انصافی در نقد و بررسی ها یا بی توجهی به مشکلات میشود .
به نظر میرسدتنها راه بهبود این رویه و رشد آزاد اندیشی و حل و فصل بهتر مشکلات انصاف در نظر و تعادل در عمل از طرف همه دست اندر کاران و ارباب رسانه باشد .، چرا که این مشی هم به اخلاق ایرانی اسلامی نزدیکتر است و هم با چهارچوب های حرفه ای و تخصصی همخوانی دارد حافظ علیه الرحمه هفتصد سال پیش از این ،مروت با دوستان و مدارا با دشمنان را سبب فراهم شدن آسایش دو جهان تشخیص داده و فرموده است :
آسایش دو گیتی تفسیر این دو حرف است
با دوستان مروت با دشمنان مدارا
مراسم عظیم ، با شکوه و تجدید یاد و خاطره و گرامیداشت شهادت و مبارزات حق طلبانه و آزادمنشانه حضرت اما حسین (ع ) و یاران ایشان در میان شیعیان و محبان اهل بیت علیهم السلام هر ساله فرصت مغتنمی است تا در کنار عزاداری ها و ذکر مصیبت ها ، اهداف و آرمان های بزرگ ایشان و رویداد عظیم عاشورا مرور شود . از اهداف بزرگ امام که همواره برآن تاکید میشود امر به معرف و نهی از منکر بوده است . همچنین نجات دین نبوی از تحریف و انحراف ، از بزرگترین انحرافاتی که همواره دین و آیین رسول مکرم ( ص ) را تهدید میکرده است ریا ،تظاهر ،بهتان و دروغ بوده و می باشد . مسلما این تهدیدات محدود به زمان حال نبوده ، قبل از این بوده و بعد از این نیز خواهد بود اما آنجه که در روزگار ما بر حجم و شدت این موارد افزوده است استفاده از ابزار نوین ارتباطی و رسانه های دور برد با کارایی بالاست . امکاناتی که تا قبل از این در اختیار اهل علم و دانش ، مبلیغین ، محصلین و سایر اقشار فرهنگی و فعال جامعه نبوده است .
متاسفانه امروز در فضای رسانه ای گاهی موضاعات، گفتگو ها و مصاحبه هایی به دروغ منتشر میشود یا نسبت هایی به برخی افراد داده میشود و با وجود رد و تکذیب ، این روند و رویه اصلاح یا محدود نمیشود انگار نه انگار اتفاقی به بزرگی تهمت ، دروغ و افترا رخداده است .حال اینگونه نویسندگان با ادعای مسلمان بودن ، شیعه بودن ،نوکر ،عزادار و رهرو حسین ( ع ) چگونه بخود اجازه اینچنین کارهایی را میدهند معلوم نیست ، طبعا مسئولیت یک رسانه یا یک فعال رسانه ای بسیار بیشتر از یک فرد عادی در جامعه است .انتقاد ، تحلیل ، نقد ، حتی مخالفت با افکار و عقاید دیگرا ن همراه با دلیل و برهان باعث شکوفایی استعداد ها و بالا رفتن ظرفیت های سیاسی ، فرهنگی و رسانه ای جامعه میشود مشروط بر اینکه با درس آموزی از سرور شهیدان و آزادگان جهان از کرامت انسانی و حرمت دیگران در هر شرایطی محافظت و مراقبت کنیم ، محرم و عاشورا بویژه برای ما و اهالی فرهنگ و رسانه فرصت مغتنمی است تا در کنار عزاداری و گرامیداشت یاد شهیدان کربلا به اهداف و آرمان های بلند حسین ( ع ) و یاران با وفایش بیاندیشیم و باورکنیم .